وزوز گوش ضربانی؛ از دلایل، علائم و تشخیص تا درمان آن

وزوز گوش یکی از مشکلات شایعی است که در هر سنی می‌توانیم شاهد آن باشیم. وزوز گوش با وزوز گوش ضربانی متفاوت است. وزوز گوش، حالتی است که در آن فرد احساس می‌کند صداهایی را، بدون وجود منبع حقیقی خارجی می‌شنود و کاذب است. این صدا، می‌تواند به شکل صدای زنگ، صدای سوت، صدای زمزمه، صدای خش‌خش یا به شکل شنیدن صداهایی پیچیده‌ مانند صدای ماشین‌آلات، پرنده یا صدای موسیقی بروز پیدا کند. با وجود اینکه، امکان دارد این صدا همیشه شنیده نشود، اما در هنگام احساس آن، به‌شکل صدایی ممتد و بدون تغییرات منظم در شدت آن شنیده می‌شود.

اما هنگامی که در یک گوش یا هر دو گوش خود صدایی شبیه صدای ضربان قلب می‌شنوید، شما به وزوز گوش ضربانی مبتلا شده‌اید. این نوع، بر اثر عاملی به وجود آمده است و وزوز گوش ضربانی کاذب نیست. بنابراین، اگر صدایی شبیه ضربان قلب در گوش خود احساس می‌کنید، تا پایان این مقاله با ما همراه باشید تا متوجه شوید چرا این عامل ایجاد شده است؟ چگونه می‌توانید آن را تشخیص دهید و البته چه راه‌هایی برای درمان آن وجود دارد.

وزوز گوش ضربانی چیست؟

وزوز گوش ضربانی، یک صدای موزون است که با ریتمی مشابه با ضربان قلب، شنیده شده و حاصل صدای جریان خون درون رگ‌ها است. فرد می‌تواند با احساس ضربان قلب و گوش دادن به این صدا، هماهنگی آن‌ها را تأیید کند؛ اما در برخی از انواع وزوز گوش ضربانی، ممکن است میان ضربان قلب و صدای وزوز گوش هماهنگی وجود نداشته باشد. برخلاف سایر انواع وزوز گوش، که تصور می‌شود در اثر عدم‌ هماهنگی میان صدای دریافت شده توسط گوش‌‌ها و نحوه‌ی تفسیر این صداها توسط مغز ایجاد شده باشند؛ وزوز گوش ضربانی، یک علت فیزیکی دارد. همچنین، برخلاف بسیاری از انواع وزوز گوش که در نهایت علت دقیق و مستقلی برای آن پیدا نمی‌شود؛ علت وزوز ضربانی گوش، به صورت دقیق، در اغلب موارد قابل شناسایی است.

علت وزوز ضربانی گوش

وزوز گوش ضربانی هنگامی اتفاق می‌افتد، که گوش، نسبت به تغییر جریان خون در رگ‌های خونی اطراف خود، مانند عروق گردن، قاعده‌ی جمجمه و خود گوش، آگاه‌تر می‌شود.

از علل اصلی وزوز گوش ضربانی، می‌توان موارد زیر را نام برد:

• افزایش عمومی شدت و سرعت جریان خون: زمانی که شدت و سرعت جریان خون در عروق بدن افزایش پیدا می‌کند، مانند زمان بارداری یا هنگام ورزش‌های سنگین، عبور جریان خون در عروق، باعث ایجاد صداهای بیشتری می‌شود. از دیگر علل افزایش سرعت و شدت جریان خون در تمام عروق بدن، می‌توان به آنمی یا کم‌خونی بسیار شدید و پرکاری غده‌ تیروئید اشاره کرد.
• افزایش موضعی شدت و سرعت جریان خون: برخی اوقات، جریان خون تنها در یک یا گروه محدودی از عروق افزایش پیدا می‌کند. تومورهایی که در گردن و سر ایجاد می‌شوند، می‌توانند با رگ‌زایی و ایجاد عروق خونی جدید غیرطبیعی، باعث ایجاد وزوز گوش ضربانی شوند. خوشبختانه در بیشتر موارد، این توده‌ها و تومورها خوش‌خیم بوده و سرطانی نیستند.
• جریان خون توربولانت: آرترواسکلروز، که باعث سختی دیواره‌ی عروق می‌شود، می‌تواند با ایجاد پلاک‌هایی در داخل عروق، باعث ایجاد جریان گردبادی یا توربولات شده و وزوز گوش ضربانی را ایجاد کند.
• افزایش حساسیت و آگاهی نسبت به صداهای تولید شده در داخل بدن: اگر فردی، از شرایطی که باعث کاهش شنوایی هدایتی می‌شوند، مانند آسیب به پرده‌ی گوش یا عفونت شدید گوش میانی، رنج می‌برد، ممکن است حساسیت مغز نسبت به صداهای تولید شده در داخل بدن، افزایش یافته باشد.
• افزایش فشار داخل جمجه: شرایطی که به‌نام افزایش خوش‌خیم یا ایدیوپاتیک فشار داخل جمجمه شناخته می‌شود، می‌تواند باعث ایجاد علائمی مانند سردرد، مشکلات بینایی و وزوز گوش ضربانی شود. علت دقیق ایجاد افزایش فشار داخل جمجه‌ ایدیوپاتیک مشخص نیست، اما، افراد جوان و زنان میان‌سالی که اضافه وزن دارند، بیشترین ریسک را برای ابتلا به این شرایط دارند.

علائم و نشانه‌های وزوز ضربانی گوش

در اثر ابتلا به وزوز گوش ضربانی، فرد به‌طور منظم صدایی را با ریتم ثابت می‌شنود. این صدا ممکن است هماهنگ با ضربان قلب فرد احساس شود. وزوز ضربانی گوش، می‌تواند در یک یا هر دو گوش احساس شود. در بسیاری از افراد، این صدا می‌تواند بلند باشد و موجب حواس‌پرتی شود؛ حتی گاهی‌ اوقات می‌تواند بسیار آزاردهنده و غیرقابل‌تحمل باشد.

در اثر افزایش فشار داخل جمجمه، ایجاد برخی دیگر از علائم همراه با وزوز ضربانی گوش محتمل است. از علائم  وزوز گوش ضربانی می‌توان موارد زیر را نام برد:

• سردرد
• سرگیجه
• مشکلات بینایی
• از دست دادن شنوایی

اگر مبتلا به افزایش فشار داخل جمجمه ایدیوپاتیک هستید، ممکن است لازم باشد وزن خود را کاهش دهید، دارو مصرف کنید یا در برخی موارد برای درمان این شرایط جراحی کنید.

تشخیص وزوز گوش ضربانی

برای تشخیص وزوز گوش ضربانی، پزشک سؤالاتی را پیرامون شدت آن، تداوم وزوز گوش و نحوه‌ تأثیرگذاری آن بر زندگی روزمره شما می‌پرسد. همچنین، پزشک سؤالاتی درباره‌ همراهی وزوز گوش ضربانی با سایر علائم و نشانه‌ها، مانند سردرد و تغییرات بینایی می‌پرسد، بررسی داروهایی که از عوارض احتمالی آن‌ها ممکن است وزوز گوش باشد نیز، شرح‌حال می‌گیرد سپس پزشک، ساختمان داخلی و خارجی گوش را، برای یافتن علل ساده‌ و قابل درمانی که ممکن است باعث وزوز گوش ضربانی شده باشد را بررسی می‌کند. برخی از علل قابل درمان، مانند افزایش تولید واکس گوش یا عفونت‌ها، ممکن است باعث ایجاد وزوز گوش ضربانی در برخی شده باشند. معاینه شدت شنوایی، معاینه چشم‌ها و سر و گردن، از دیگر اقدامات تشخیصی لازم است.

در برخی از افراد ممکن است انجام برخی از تست‌ها برای تشخیص علت دقیق وزوز گوش ضربانی نیاز باشد، از این تست‌ها می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• سونوگرافی: می‌توان از روش خاصی از سونوگرافی، به‌نام سونوگرافی داپلر، برای بررسی جریان خون در عروق استفاده کرد.
• MRI: در این روش، از میدان‌های مغناطیسی برای ایجاد تصاویر از داخل بدن استفاده می‌شود. دربرخی از موارد، انجام CT Scan نیز همراه با این روش نیاز است.
• MRA: از این روش می‌توان، برای تهیه تصویر از داخل عروق، برای مشاهده تنگی یا هرگونه شرایط غیر نرمال استفاده کرد.
• CT: در این روش، با تابش اشعه‌ی ایکس، عکس‌های دقیقی از ساختمان بدن گرفته می‌‎شود.
• آنژیوگرافی: در این روش، با تزریق یک ماده‌ حاجب به درون عروق و تصویربرداری با اشعه ایکس، می‌توان تصاویر واضح و دقیقی از شرایط عروق به دست آورد.

ممکن است، برای رد برخی از علل وزوز ضربانی گوش، مانند علت‌های کم‌خونی یا پرکاری غده‌ی تیروئید، انجام آزمایش خون کامل نیاز باشد.

درمان وزوز گوش ضربان‌دار

درمان اصلی وزوز گوش ضربان دار، از طریق درمان علت زمینه‌ای آن است. کم‌خونی را می‌توان با دارو یا تغییر سبک زندگی درمان کرد. عفونت‌ها و التهابات گوش، اغلب به آنتی‌بیوتیک‌ها به خوبی پاسخ می‌دهند و آسیب‌های پرده‌ی گوش را می‌توان با پیوند بافتی، به خوبی درمان کرد.

در صورتی که دلیل این شرایط پیدا نشد یا امکان مداخله‌ی پزشکی نبود، می‌توان از برخی از روش‌ها برای کاهش حساسیت فرد نسبت به وزوز گوش ضربانی کمک گرفت:

• صدا درمانی
• تکنیک‌های ریلکسیشن
• روان‌درمانی شناختی
• درمان وزوز گوش به روزش بازآموزی

مشکلات و عوارض وزوز ضربانی گوش

وزوز گوش ضربانی، می‌تواند باعث ایجاد اخلال در روند فعالیت‌های روزانه و اختلالات خواب شود. اختلالات خواب، خود می‌تواند زمینه‌ ایجاد برخی عوارض، مانند موارد زیر باشد:

• مشکلات تمرکز
• کاهش انرژی و خستگی
• مشکلات قلبی و عروقی
• افزایش وزن و سایر بیماری‌های متابولیک