آیا تا به حال چیزی درباره وستیبولار یا سیستم تعادلی بدن شنیده‌اید؟ آیا می‌دانید وستیبولار چیست؟ یا نحوه درمان وستیبولار چگونه است؟ اگر اولین بار است که با چنین مشکلی روبه‌رو شده‌اید و اطلاعات کافی در مورد آن ندارید، با ما همراه باشید.
وستیبولار در حقیقت یک بخش بسیار مهم در داخل گوش است که وظیفه برقراری تعادل در بدن را بر عهده دارد. وجود هر گونه اختلال در این بخش، می‌تواند تعادل شما را بر هم ریخته و زندگی شما را مختل کند. سرگیجه یکی از علائم اختلال در حس تعادل یا وستیبولار گوش است. اختلالات تعادل در هر سنی ممکن است ایجاد شود، اما با افزایش سن احتمال رخ دادن آن بیشتر خواهد شد. در ادامه به تمامی اطلاعاتی که برای درمان و بهبود وستیبولار نیاز دارید، اشاره خواهیم کرد.
حس تعادل یا وستیبولار گوش چیست؟
گوش شما یک سیستم پیچیده از استخوان و غضروف بوده و درون آن شبکه‌ای از کانال‌ها قرار دارد. دستگاه تعادلی بدن که از کانال‌های نیم دایره تشکیل شده، عملکرد بسیار پیچیده‌ای دارد. درون این کانال‌ها پر از مایع است. موقعیت این مایع با حرکت شما تغییر می‌کند و بر اثر حرکت مایع، یک حسگر در گوش اطلاعات را به مغز شما می‌فرستد تا به ایجاد تعادل کمک کند. همه این کانال‌ها، مایع و حسگر، سیستم دهلیزی یا وستیبولار گوش را تشکیل می‌دهند.
چگونه سیستم وستیبولار به ما کمک می‌کند؟
اکنون می‌خواهیم بدانیم که وظیفه این سیستم وستیبولار در بدن چیست. موارد زیر وظایفی است که وستیبولار با انجام آن‌ها به ما در کنترل حرکات کمک می‌کند:
- ایجاد حس تعادل و دهلیزی
- کنترل وضعیتی
- انقباضات عضلانی
- جهت‌یابی فضایی
- هوشیاری و تمرکز
- حرکات چشم و حس دهلیزی
برای درک بیشتر به این مثال‌ها توجه کنید، پاسخ تمامی این سوالات بر اساس فعالیت این سیستم مشخص می‌شود: آیا روی نردبان بالاتر از سطح زمین هستیم یا پاهایمان روی زمین است؟ آیا شیب وجود دارد یا روی سطح تخت ایستاده‌ایم؟ این سیستم دهلیزی است که با ارسال مداوم این نوع اطلاعات به مغز، به ما کمک می‌کند موقعیت و حالت خود را درک کنیم و بدانیم در کجای فضا ایستاده‌ایم.
اختلالات سیستم وستیبولار گوش
سیستم وستیبولار شامل قسمت‌هایی از گوش داخلی و مغز است که اطلاعات حسی مربوط به کنترل تعادل و حرکات چشم را پردازش می‌کند. اگر بیماری یا ضربه به این مناطق پردازش آسیب برساند، اختلالات دهلیزی ایجاد خواهد شد. همچنین اختلالات سیستم وستیبولار گوش می‌تواند ناشی از شرایط ژنتیکی یا محیطی باشد یا به دلایل نامشخصی رخ دهد.
شایع‌ترین اختلالات وستیبولار گوش شامل سرگیجه موضعی پاروکسیسم (BPPV)، لابیرنتیت یا التهاب اعصاب دهلیزی، بیماری منییر و هیدروپس‌های اندولنفاتیک ثانویه است. اختلالات دهلیزی همچنین شامل از بین بردن کانال نیمه دایره‌ای برتر، نوروم صوتی، فیستول پریلمف، سمیت اتوتوک، بزرگ شدن قنات دهلیزی، سرگیجه مرتبط با میگرن و مال دبرکومنت است. سایر مشکلات مربوط به اختلال عملکرد وستیبولار می‌تواند عوارض ناشی از پیری، اختلالات خود ایمنی و آلرژی باشد.
علائم نقص در سیستم وستیبولار
علائم وجود اختلال در سیستم وستیبولار شامل موارد زیر است:
- سرگیجه
- احساس عدم تعادل
- احساس اینکه شناور هستید یا انگار دنیا در حال چرخش است
- تاری دید
- زمین خوردن یا لغزش
همچنین برخی از علائمی که کمتر شایع هستند، عبارت‌اند از:
- حالت تهوع
- اسهال
- استفراغ
- اضطراب
- ترس
- تغییر در ریتم قلب شما
درمان ویستیبولار گوش
درمان وستیبولار در اصل به علت به وجود آمدن این اختلال در شما بستگی دارد و با توجه به علت به وجود آمدن آن، ممکن است به آنتی بیوتیک یا درمان‌های ضد قارچی نیاز داشته باشید. این موارد می‌توانند عفونت گوش را که باعث اختلال تعادل شما می‌شود، درمان کنند. برخی از روش‌های درمان وستیبولار عبارت‌اند از:
- تغییر در سبک زندگی
با تغییر در رژیم غذایی و فعالیت ممکن است برخی علائم را کاهش دهید که شامل ترک سیگار یا پرهیز از نیکوتین خواهد بود.
- مانور Epley (مانور تغییر مکان کانال)
این درمان در حقیقت یک سری حرکات ویژه سر و سینه است. هدف از انجام این مانور این است که ذرات موجود در کانال‌های نیم دایره را در موقعیتی قرار دهد که علائم را تحریک نکنند.
- عمل جراحی
زمانی که دارو و سایر روش‌های درمانی قادر به کنترل علائم شما نباشند، احتمالا پزشک انجام عمل جراحی را توصیه خواهد کرد. البته همانطور که در بالا اشاره کردیم، استفاده از این روش بستگی به علت اصلی اختلال دارد. هدف اصلی عمل جراحی، ایجاد ثبات و ترمیم عملکرد گوش داخلی است.
- توانبخشی
اگر با اختلالات وستیبولار دست و پنجه نرم می‌کنید، ممکن است با انجام توانبخشی دهلیزی یا درمان بازآموزی تعادل بتوانید با این اختلال کنار بیایید. در واقع این تمرین‌ها به شما کمک می‌کند بدون مداخله پزشکی به روال عادی زندگی خود بازگردید. یک متخصص توانبخشی به شما می‌آموزد چگونه در زندگی روزمره خود با سرگیجه کنار بیایید. ممکن است لازم باشد برای فعالیت‌های روزانه خود برخی راهکارهای ایمنی را بیاموزد و در محیط زندگی خود تغییراتی صورت دهید. برخی از این موارد عبارتند از:
- بالا و پایین رفتن از پله‌ها
- رانندگی (از پزشک خود بپرسید که چه زمانی رانندگی برای شما ایمن است)
- پیاده‌روی و ورزش
- استفاده از حمام
- نظم بخشیدن به خانه برای ایمن‌تر ساختن آن، مانند محکم کردن نرده‌ها
- تعویض سبک کفش یا لباس، مانند پوشیدن کفش پاشنه کوتاه
- تغییر عادت‌های روزمره، مانند راه نرفتن در تاریکی
- آموزش استفاده از عصا یا واکر
جمع‌بندی
همانطور که در بالا نیز اشاره شد، وستیبولار یک سیستم تعادلی بسیار مهم است که کلیه فعالیت‌های روزانه ما به عملکرد آن بستگی دارد. از آنجا که علل ایجاد اختلال در این سیستم بسیار متنوع بوده و هرکدام درمان و راه‌کار مخصوص به خود را دارد، در صورت مواجه شدن با هرکدام از علائمی که گفته شد، حتما با پزشک متخصص مشورت کنید. ممکن است با کمی تغییر در سبک زندگی، به راحتی به روال عادی زندگی بازگردید و یا نیازمند مداخله پزشکی جدی‌تر باشید.
پست قبلی
پست بعدی
با سلام وخسته نباشید.ممنون از مطالب عالی شما.