آیا می‌دانستید برخی از داروها می‌توانند به گوش شما آسیب برسانند و شنوایی شما را دچار اختلال کنند؟ این داروها که عموما در دسته داروهای ضد التهاب و آنتی‌بیوتیک دسته‌بندی می‌شوند، داروهای اتوتوکسیک نام دارند که موجب ایجاد اختلالات مختلفی در گوش خواهند شد. در ادامه در مورد آن، به طور کامل صحبت خواهیم کرد.
داروهای اوتوتوکسیک می‌توانند به گوش آسیب برسانند، در نتیجه باعث کاهش شنوایی، زنگ زدن در گوش یا اختلالات تعادل می‌شوند. امروزه بیش از 200 داروی اتوتوکسیک شناخته شده (با نسخه و بدون نسخه) در بازار وجود دارد که شامل داروهایی است که برای درمان عفونت‌های جدی، سرطان و بیماری‌های قلبی استفاده می‌شوند. مشکلات کاهش شنوایی و تعادل ناشی از این داروها، گاهی ممکن است با قطع دارو برطرف شود. با این حال، گاهی اوقات متأسفانه این آسیب‌ها دائمی و ماندگار است. زمانی که طبق نظر پزشک برای درمان بیماری خاصی ناگزیر به استفاده از داروی اتوتوکسیک باشید، پزشک شما اثرات داروها را بر روی سیستم شنوایی و تعادل شما بررسی خواهد کرد و سعی می‌کند عوارض ناشی از داروها را شناسایی کند.
نکات مهم در مصرف داروهای اتوتوکسیک
اگر به بیماری خاصی مبتلا هستید که پزشک، برای درمان آن داروهای اتوتوکسیک را تجویز کرده، باید به چند نکته مهم توجه کنید، از جمله اینکه:
- داروها ممکن است باعث کاهش شنوایی، اختلال در تعادل و وزوز گوش شوند.
- استفاده از کمترین دوز ممکن از آمینوگلیکوزیدها و اندازه‌گیری سطح دارو در طول درمان ممکن است از کاهش شنوایی ناشی از استفاده از داروهای اتوتوکسیک جلوگیری کند.
- در صورت بروز اختلالات شنوایی و در صورت امکان داروهای اتوتوکسیک قطع خواهد شد، اما متأسفانه درمان خاصی برای این مشکل وجود ندارد.
- در دوران بارداری باید از مصرف آنتی بیوتیک‌های اتوتوکسیک خودداری شود، زیرا ممکن است اثرات جبران‌ناپذیری بر شنوایی جنین در پی داشته باشد.
- در صورت موجود بودن سایر داروهای موثر، افراد مسن و افرادی که کم شنوایی دارند، نباید برای درمان از داروهای اتوتوکسیک استفاده کنند.
- قبل از آغاز پروسه درمان با داروی اتوتوکسیک، باید شنوایی بیمار اندازه‌گیری شده و سپس در حین درمان تحت کنترل متخصص شنوایی باشد.
- در بیمارانی که به جهش DNA میتوکندری معروف مبتلا هستند و زمینه ایجاد مسمومیت با آمینوگلیکوزید را دارند، باید از مصرف آمینوگلیکوزیدها خودداری کنند.
معروف‌ترین داروهای اتوتوکسیک
بیش از 200 دارو و مواد شیمیایی وجود دارد که باعث مشکلات شنوایی و تعادل می‌شوند. حتما قبل از آغاز هر پروسه درمانی، با پزشک خود در مورد آسیب شنوایی یا تعادل هر دارویی که مصرف می‌کنید، صحبت کنید. با وجود کلیه اثرات و عوارض منفی، گاهی اوقات چاره‌ای جز مصرف داروهای اتوتوکسیک وجود ندارد. درمان با یک داروی خاص ممکن است تنها امید بهبود در برخی بیماری‌های خطرناک باشد و مسلما اکثر مشکلات شنوایی با سمعک قابل درمان است، در حالی که امتناع از مصرف برخی از این داروها با وجود تمامی عوارض منفی، ممکن است بازی با جان بیمار باشد. داروهای اتوتوکسیک که عوارض و آسیب‌های دائمی ایجاد می‌کنند، عبارتند از:
- آنتی بیوتیک‌های خاص آمینوگلیکوزید مانند جنتامایسین (سابقه خانوادگی ممکن است حساسیت را افزایش دهد)
- داروهای شیمی درمانی سرطان، مانند سیس پلاتین و کاربوپلاتین.
- داروهای ضد التهابی غیراستروئیدی (NSAID)، از جمله آسپیرین، ایبوپروفن و ناپروکسن
داروهایی که موجب آسیب موقت می‌شوند عبارتند از:
- مسکن‌های سالیسیلات (آسپرین، برای تسکین درد و درمان بیماری‌های قلبی)
- کینین (برای درمان مالاریا)
- داروهای ادرارآور (برای درمان برخی بیماری‌های قلبی و کلیوی)
- داروهای ضدتشنج خاص
- داروهای ضد افسردگی
- داروهای ضد اضطراب
- داروهای ضد مالاریا
- داروهای کنترل کننده فشار خون
- داروهای آلرژی
علائم اتوتوکسیسیتی
مانند اغلب بیماری‌ها، مسمومیت ناشی از داروهای اتوتوکسیک نیز با علائم خاص خود قابل تشخیص است. برخی از مهم‌ترین علائمی که در افراد دیده می‌شوند، عبارتند از:
- کاهش شنوایی جزئی یا عمیق
- سرگیجه
- وزوز گوش
- اختلال در تعادل فرد
- مشکلات راه رفتن در نور کم و تاریکی
تاثیر داروهای اتوتوکسیک بر سیستم شنوایی
معمولاً اولین علامت داروهای اتوتوکسیک در گوش‌ها، وزوز گوش یا صدای زنگ در گوش است. با گذشت زمان، ممکن است فرد دچار کم شنوایی شود. این کاهش شنوایی ممکن است تا زمانی که توانایی شما در درک گفتار تحت تأثیر قرار نگیرد، مورد توجه واقع نشود. اثرات داروهای اتوتوکسیک می‌تواند بر کیفیت زندگی شما تأثیر بگذارد. عدم توانایی شنیدن مکالمات یا احساس اندکی سرگیجه ممکن است فعالیت‌های روزانه شما را با اختلال روبه‌رو کند. داروهای اتوتوکسیک باعث آسیب به سلول‌های حسی داخل گوش می‌شوند که در شنوایی و تعادل اثر می‌گذارند.
در پایان
هر داروی شیمیایی در کنار اثرات مثبت و نجات‌بخش خود برخی عوارض منفی نیز خواهد داشت که گاهی این عوارض جبران‌ناپذیرند. داروهای اتوتوکسیک نیز از جمله این داروها هستند و مانند هر داروی شمیایی دیگری حتما هنگام استفاده از این نوع داروها با پزشک خود مشورت کرده و توصیه‌های او را جدی بگیرید و هرگز بدون نسخه پزشک از این داروها استفاده نکنید. بهتر است قبل از آغاز پروسه درمان، سطح شنوایی خود را بسنجید و در طی فرایند درمان نیز آن را تحت کنترل داشته باشد. علاوه بر همه این نکات، اگر هنگام استفاده از این داروها علائم خاصی در شما ایجاد شد، حتما به پزشک خود اطلاع دهید.
پست قبلی
پست بعدی
