گوش انسان دستگاه مهم و پیچیده‌ای در بدن است که اغلب ما تنها از یکی از وظایف آن آگاه هستیم و از اهمیت خاص آن بی اطلاع هستیم. دستگاه شنوایی و تعادل در گوش انسان قرار دارد و علاوه بر شنوایی اصوات مختلف، گوش ها وظیفه ای حیاتی در برقراری و حفظ تعادل بدن ما دارند. با توجه به این موضوع هر اختلال کوچکی در عملکرد این عضو موجب سرگیجه و عدم تعادل، کاهش شنوایی و خطراتی برای مغز می شود.
گوش انسان از سه قسمت تشکیل شده است :
گوش داخلی، ميانی و خارجی
گوش داخلی
شامل گیرنده های عصب شنوایی و تعادلی که به مغز می روند.
گوش میانی
استخوانچه های موجود در گوش میانی ( رکابی، چکشی و سندانی) وظیفه انتقال صوت از پرده را به گوش داخلی دارند.
گوش خارجی
شامل مجرا و لاله گوش است.
مجرا توسط پرده گوش از گوش میانی جدا می شود. اغلب بیماری های طبی گوش انسان مانند مواردی که در این مقاله لیست شده اند، می توانند سلامت شنوایی و تعادلی بدن را تحت تاثیر قرار دهند. در موارد بسیاری، درمان این بیماری ها و سایر علل کم شنوایی، سبب بازگشت شنوایی می شود و گوش به حالت طبیعی خود باز می گردد. برخی از بیماریها اگر به موقع تشخیص و درمان نشوند منجر به اختلالات و مشکلات غیر قابل بازگشت، کم شنوایی و در موارد حادتر ناشنوا شدن می شود. اگر تصور می کنید شما یا اعضای خانوادتان مشکل شنوایی دارید، با مراجعه به پزشک متخصص می توانید از سلامت گوش هایتان اطمینان حاصل نمایید. با توجه به پیچیدگی عملکرد و ساختمان گوش عوامل مختلفی می تواند موجب اختلال در آنها شود.
انواع بیماری های گوش
عفونت های گوش
عفونت های گوش جز مهمترین عوامل در ایجاد بیماری ها و کاهش شنوایی است و در زیر عفونت ها را در سنین و بیماریهای مختلف بررسی می کنیم.
عفونت های زمان جنینی
ابتلا مادر به سرخجه در زمان بارداری می تواند موجب آسیب شنوایی و بروز برخی اختلالات در گوش نوزاد شود. عفونت های در بدو تولد و نوزادی مانند آنفولانزا، اوریون، سرخک و ... هم ریسک بالایی دربروز کم شنوایی در نوزاد خواهد داشت.
اتیب سروز
مهمترین دلیل کم شنوایی در اطفال التهاب های بدون عفونت در گوش میانی است که با علایم تب و درد همراه است. اوتیت سروز اگر درمان نشود باعث ایجاد عفونت مزمن می شود که سبب پارگی پرده گوش می شود. این عارضه موجب افت شنوایی، فلج عصب صورت، ترشحات عفونی گوش، آبسه مغزی، سرگیجه و مننژیت می شود. درمان این بیماری تجویز دارو و در مواردی جراحی است. در رده سنی یک تا 10 سالگی، عفونت ها در گوش میانی بسیار شایع هستند و درمان آن نیز معمولا ساده است. علایم عفونت گوش بعد از انواع تب ها و سرماخوردگی شروع و شامل درد در گوش، بی اشتهایی و تب می باشد. با درمان به موقع، عارضه ای از عفونت یا مشکلات ثانوی نمی ماند.
اتواسکلروز
در سنین نوجوانی و جوانی ظاهر می شود. اتواسکلروز بیماری شایعی است که به دلیل چسبندگی در استخوانچه های موجود در گوش میانی به وجود می آید. درمان آن با جراحی است و یا با تایید پزشک سمعک تجویز می شود
منیر menieres
از بیماری های گوش شایع و پیشرونده است که در این بیماری فشار گوش داخلی افزایش می یابد. علایم آن شامل کاهش شنوایی، وزوز گوش، سرگیجه و پری گوش است.
بیماریهای گوش ارثی
مهمترین دلیل در کری و کاهش شنوایی عمیق، بیماری های گوش ارثی هستند. این اختلالات از زمان جنینی و تولد بروز یافته و در بعضی موارد بعد از 20 سالگی ادامه می یابد. سابقه فامیلی مهمترین نقش را در مشکلات گوش دارد.
ضربه به گوش ها
از عوامل آسیب رسان به گوش ها انواع ضربه هاست. سوانح رانندگی، ضربه به سر، سقوط از ارتفاع، سیلی و ..... موجب آسیب با درجه خفیف تا از دست دادن تعادل و شنوایی می شود. بسته به شدت ضربه، صدمات آن به ساختمان گوش متغیر است.
بیماری خود ایمنی در گوش
بیماری های گوش داخلی (AIED) حالت التهابی در گوش داخلی است. تشخیص سریع بالینی در این بیماری مهم است. زمانی که سیستم ایمنی بدن سلول های گوش داخلی را با ویروس یا باکتری اشتباه می گیرد و به آنها حمله می کند، شاهد این بیماری هستیم.
علایم بیماری خود ایمنی گوش
احساس پری گوش، کاهش شنوایی و پیشرفت آن، وزوز گوش و سرگیجه است. درمان این بیماری گوش دارویی است. در برخی موارد با صلاحدید پزشک استفاده از سمعک یا کاشت حلزون توصیه می شود.
پارگی پرده گوش
وجود یک سوراخ یا پارگی در پرده صماخ که با کاهش شنوایی و درد همراه است. بدن قابلیت ترمیم این پرده را دارد و در بعضی موارد این ترمیم اتفاق می افتد، در برخی موارد نیز جراحی لازم است. افت شنوایی در پارگی پرده صماخ گوش بستگی به نوع و اندازه سوراخ و علت آن دارد.
کم شنوایی ناشی از مسمومیت های دارویی
این نوع کم شنوایی ها از اهمیت بالایی برخوردارند و سریعا مصرف دارو باید قطع شود. داروهای مضر برای گوش اکثرا از خانواده آمینوگلیکوزیدها از قبیل استرپتومایسین، دی هیدرواسترپتومایسین، کانامایسین، کنین، سالیسیلات است که هر کدام از این داروها تاثیر خاصی بر سیستم گوش دارد.
وزوز گوش
وزوز گوش ممکن است واقعی یا ذهنی باشد که تشخیص آن با پزشک است. در افرادی که مبتلا به وزوز گوش هستند، صدای زنگ به طور منقطع یا مداوم در گوش ها شنیده می شود. وزوز اغلب علامتی برای بیماری های گوش یا سایر بیماری ها است. برای اطلاعات بیشتر مقاله وزوز گوش را در سایت ما بخوانید.
پیر گوشی
کم شنوایی ناشی از بالا رفتن سن را اصطلاحا پرسبیکوز می نامند. تغییراتی که با پیر شدن در بدن اتفاق می افتد و با کاهش شنوایی در گوش ها بروز می کند. روند این بیماری در ابتدا با کاهش شنوایی در فرکانسهای بالا و بعد از آن در فرکانسهای متوسط و در نهایت فرکانسهای پایین است.
کم شنوایی ناشی از نویز
قرارگیری مداوم در محیط های شلوغ و صداهای بلند ، قدرت شنوایی را کاهش می دهد. این عارضه بیشتر در افرادی که در کارخانه ها مشغول به کار هستند و در موسیقی دان ها شایع است. امروزه با رونق انواع هدفون ها و هدست ها در میان جوانان و گوش دادن به انواع موسیقی ها با صدای بلند و نامتعارف، شاهد آسیب های جدی و بازگشت ناپذیری هستیم. برای جلوگیری از اینگونه آسیب ها، در محل کار بایستی از تجهیزات کاهنده صدا و محافظ های صوت استفاده شود و همچنین دوری از محیط های شلوغ و پر صدا و عدم استفاده از هدفون توصیه می شود.
درمان بیماری های گوش
درمان کم شنوایی ها و اختلالات در گوش ها به سه دسته تقسیم می شود.
- درمان های طبی گوش
- جراحی گوش
- توان بخشی گوش
تشخیص به موقع در تشخیص بیماری های گوش تاثیر بسزایی در جلوگیری از افت شنوایی دارد. علاوه بر تشخیص، درمان و استفاده منظم از داروها نیز بسیار موثر است. برای دستیابی به درمان کامل و نتیجه ای مطلوب با دقت به دستورات پزشک عمل کنید. سستی در مصرف داروها و عدم رعایت این دستورات توسط بیمار، آسیب های جبران ناپذیری را به بار می آورد.